Goedemorgen! Op naar een mooie week met reizen naar Gent, Helsinki, Tallinn en Pisa, 3 presentaties (zie later deze nieuwsbrief) en interviews met Michel Bauwens en Juho Makkonen. Afgelopen week waren er weer wat mooie Airbnb discussies die ik in deze editie met je deel en daarnaast nog wat artikelen met de nodige food4thought. Voor nu: fijne week!

Platformeconomie top 5

Topman James McClure: ‘Nog veel meer Airbnb in Amsterdam’ – PAROOL

“Het huwelijk tussen Airbnb en de gemeente is vol van onbegrip en ongenoegen. Amsterdam wil meer actie tegen illegale hotels, Airbnb voelt zich miskend door de ‘zondebokpolitiek’.”

Het is duidelijk dat steeds meer Amsterdammers tegen toerisme zijn, de stad heeft zelfs de twijfelachtige eer om op de Independent lijst van steden die toeristen haten te staan. Airbnb wordt vaak als zondebok gebruikt, maar uiteraard is het probleem groter dan dat. In dit stuk geeft James McClure terecht aan dat zij als enige ‘short stay’ platform samenwerken met de gemeenten, in tegenstelling tot o.a. Wimdu en het Amsterdamse Booking.com.

De commotie van deze week gaat rondom het invoeren van de meldplicht voor shortstay verhuur. Airbnb geeft aan dat dit een onnodige administratieve rompslomp met zich meebrengt en geeft aan dat wanneer alle andere platformen ook gewoon mee zouden werken dit helemaal niet nodig is.

Airbnb spreekt hier van een ideaal scenario dat nooit zal worden bereikt. Vrijwillig althans. Het aantal platformen voor verhuur zal alleen maar groeien, dus zal de gemeente op zoek moeten naar een instrument dat platform onafhankelijk werkt. Dus: enerzijds algemeen beleid en anderzijds ook de platformen faciliteren om bijvoorbeeld dit soort meld systemen in het platform op te nemen. Om zo voor alle partijen de drempels te verlagen, wat weer de kans op slagen vergroot.

Idealiter zou iedere inwoner een digitale identiteit hebben welke is gekoppeld aan o.a. het kadaster en de gemeente administratie. Op die manier kan er eenvoudig (binnen de privacy normen) een koppeling gemaakt worden. Dan biedt de overheid een API aan, die de platformen weer kunnen integreren. Mooi verhaal, maar wel iets dat er de komende 5 jaar nog niet zal zijn. Misschien moet onze overheid maar eens bij de collega’s in Estland op stage….

Intussen voert Airbnb de druk op door haar verhuurders aan te sporen bezwaar in te dienen. Volgens enkele fractieleden een ‘aanslag op onze democratie’. Dat gaat wel heel ver, maar ja, het is dan ook bijna verkiezingstijd. Alle discussies lopen overigens ver op de zaken vooruit: pas op het moment dat het registratie systeem live is (deadline versie 1 ligt op 1 oktober), kunnen we echt iets zeggen of dit systeem een vloek of een zegen is.

Aantal te lang verhuurde woningen op Airbnb gehalveerd – Amsterdam – PAROOL

“De samenwerking tussen Airbnb en de gemeente heeft voor grofweg een halvering van het aantal woningen gezorgd dat langer dan 60 nachten per jaar te huur is.”

Mooi dat de nieuwe afspraak zijn vruchten begint af te werpen. Minder mooi is dat er gelijk alweer vraagtekens bij deze cijfers kunnen worden gezet. Nico van Gog is data analist en bijzonder actief in het scrapen en onderzoeken van Airbnb data. Zijn gegevens geven een andere werkelijkheid weer. Het is zo dat totdat er een onafhankelijke tussenpersoon is die de data vertrouwelijk kan valideren niemand weet wat de waarheid is.

Berichtenapp Kik werkt aan eigen digitale valuta | NU.nl

Alternatieve (digitale) valuta is een onderwerp dat ik steeds meer voorbij zien komen. Wanneer ik kijk naar platformen zie ik hier grote kansen voor. Wanneer ik kijk naar overheid grote uitdagingen 😉

Zo interviewde ik in december 2014 de oprichter van het Amerikaanse Listia: een marktplaats voor tweedehands spullen waar je niet in geld, maar in Listia credits werd betaald. Met deze credits waren ze ‘real life’ bankje aan het spelen, inclusief het inspelen op inflatie.

Bij Listia hebben we het over een alternatief betaalmodel, maar nog wel op een traditionele manier georganiseerd: de eigenaar van het platform en de makers en bijdragers werden nog gewoon in ‘ouderwetse’ dollars betaald. De oprichters van La’Zooz gingen een stapje verder: in een interview met founder Matan vertelt hij hoe een virtuele munt niet alleen gebruikt kan worden voor de transactie (taxi vervoer), maar ook om de bijdragers te compenseren. Helaas is het hem niet gelukt om dit succesvol te maken en doet hij een nieuwe poging met zijn nieuwe bedrijf Backfeed.

Dit soort modellen geven ons een inkijkje in de mogelijke toekomstmodellen, waarbij platformen niet alleen decentraal empowerment organiseren, maar dit ook in hun eigen model hebben doorgevoerd. Wat in potentie een veel eerlijker model is, een duurzaam model bevorderd en de drempels om iets nieuws te beginnen kunnen verlagen.

Misschien klinkt het nog wat vaag, vergeef mij, maar neem dit mee in je achterhoofd en het zal de komende jaren alleen maar duidelijker worden…

Matchfunding: Crowdfunding governed by the Principle of Co-responsibility

Ik kan mij voorstellen dat je je niet snel druk zult maken over subsidie processen (tenzij je er zelf eentje aanvraagt), maar wanneer je hier naar kijkt zie je dat het best een ouderwets proces is. En wanneer je weet dat er veel adviseurs zijn die jou tegen betaling helpen, kun je je afvragen of dit wel zo eerlijk verloopt.

Het Spaanse ‘civic crowdfunding’ platform Goteo is, net als de Nederlandse variant ‘Voor Je Buurt’ al een tijdje bezig met het experimenteren met matchfunding. Hierbij wordt voor het verkrijgen van geld van een fonds of publieke instelling vereist dat je eerst draagvlak vindt binnen jouw doelgroep. Zo haal je bijvoorbeeld 50% van het doelbedrag op en met dit bewijs van draagvlak ‘matcht’ de instelling automatisch de volgende 50%.

Uber betaalde chauffeurs in New York miljoenen dollars te weinig | NU.nl

“Taxidienst Uber heeft chauffeurs in New York in de afgelopen 2,5 jaar 45 miljoen dollar te weinig betaald.” Nu is dat natuurlijk niet uniek aan Uber, maar het geef wel nog eens aan dat we (of een vertrouwde derde partij) op de een of andere manier meer transparantie moeten krijgen in de processen en de cijfers. Omdat je bedrijven, nee zelfs niet de platformorganisaties, op hun blauwe ogen kunt vertrouwen. (even los van of de fout door goede of slechte intenties is ingegeven)

Eigen publicaties

Deemly: Interpersoonlijk vertrouwen zonder afhankelijkheid van een platform – Deeleconomie in Nederland

Afgelopen maand was ik in Kopenhagen voor afspraken en interviews. Hier sprak ik ook met Sara Green Bodense, de oprichter van Deemly.co. Deemly is een onafhankelijke ‘rating and reputation’ service. Het brengt eenvoudig gezegd de online reputatie die je op verschillende platformen hebt opgebouwd bij elkaar. In deze blog filosofeer ik het e.e.a. over online vertrouwen en deel ik de video (45min) van ons interview.

Events

Ik krijg regelmatig de vraag wanneer mijn presentaties ook eens ‘in het wild’ te zien zijn. Vanaf nu zal ik de openbare presentaties ook delen via deze nieuwsbrief. Deze week gelijk al 3.

Vakgroep Wijsbegeerte en Moraalwetenschap | Workshop Deeleconomie II: Uitdagingen en opportuniteiten in de netwerkmaatschappij

Komende woensdag bij de Universiteit in Gent deel ik mijn visie op de ontwikkelingen in de platform economie.

Social Enterprise Day 2017

Tijdens dit mooie event met veel interessante sprekers doe ik een korte talk over de ontwikkelingen in de platform economie.

Honours Symposium: Rise of the Sharing Economy

Als opening keynote mag ik voor een dag over de ‘sharing economy’ een plenaire introductie van 45 minuten doen.

Contact

Advies of duiding nodig of op zoek naar een spreker? Neem gerust contact op via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596)

Deze week weer een flink aantal nieuwe expedities ingepland. Record staat straks op 4 landen in 4 dagen. Stilzitten is niet echt mijn ding 😉 Deze week ook weer flinke stappen met het Wavemakers boek, het boek ‘Crowdfunding voor Dummies‘, een artikel over de innovatiestrategie van platformen en mijn nieuwe onderzoek (daarover binnenkort eindelijk meer). En een presentatie gegeven voor een mooie coöperatie met 1.500 leden die de platformgedachte in de strategie gaat laten terugkomen. Tussen de bedrijven door ook nog 5 mooie artikelen bij elkaar gevonden (het was lastig kiezen!) en voorzien van mijn gedachten en duiding. Fijne week!

Platformeconomie top 5

Worden wij beter van Platforms?

Via Marco Derksen (die ook een foto van het stuk maakte) en Albert Boswijk werd ik op deze column gewezen. Een goede vraag waar niemand nu al antwoord op kan geven. Wat niet zegt dat we er niet alvast over na kunnen denken welke dynamieken de uitkomst naar het positieve of negatieve kunnen sturen. Een korte samenvatting en aanvulling:

1. De ’traditionele’ wereld is een oligopoli, de digitale wereld een monopoli. Als je naar de digitale platform wereld van de Facebook en Google platformen van deze wereld kijkt klopt dat helemaal. Al deel ik niet de mening dat een oligopoli er voor zorgt dat er goed voor een consument wordt gezorgd: uiteindelijk gaat men in een oligopoli ook voor eigen gewin en heeft men er het belang bij om de consument te verleiden (voor te liegen) tot aankoop en andere stakeholders kort te houden om bijvoorbeeld de prijs te drukken of winstmarge te verhogen. Er is niet voor niets dat in de ’traditionele’ oligopoli markt zoveel toezichthouders en belangenverenigingen actief zijn om de consument te beschermen;
2. Het is goed om in de platform wereld een onderscheid te maken tussen platformen die wel en die niet afhankelijk zijn van een groot netwerkeffect. Dat zegt namelijk iets over hun kwetsbaarheid voor (lokale) alternatieven. Voorbeeld: ik ben van Hyves naar Facebook overgestapt omdat ik ook buitenlandse vrienden wilde toevoegen aan mijn sociale netwerk. Omdat iedereen nu op Facebook zit en het nodig is dat het netwerk wereldwijd is, is er plaats voor een heel beperkt aantal spelers (of 1 die de verschillende spelers in bezit heeft zoals Facebook). Netwerkeffect is groot en cruciaal. Wanneer je kijkt naar platformen als Uber, Helpling, SnappCar, Peerby en eigenlijk bijna alle ‘deeleconomie’ platformen met uitzondering van Airbnb, dan zie je dat de transactie fysiek en lokaal is. Oftewel: de (internationale) netwerkeffecten van het platform zijn minder relevant omdat vraag en aanbod dicht bij elkaar in de buurt woont en er een fysieke transactie plaatsvindt. Voorbeeld: SnappCar mag de grootste van de wereld willen worden, maar ik ga nooit verder dan 5 minuten fietsen voor een auto. Natuurlijk heeft het bedrijf een concurrentie voordeel mbt investeringen in ontwikkeling platform, support, branding, etc. Maar het model blijft kwetsbaar. Zeker wanneer lokale initiatieven / alternatieven met elkaar gaan samenwerken, samen investeren in (open source) software en data standaarden afspreken. Zodat ik met de lokale SnappCar concurrent uit Houten ook een auto kan huren wanneer ik een keer in Groningen ben en een auto nodig heb;
3. In de laatste 3 alinea’s (lees ze even voor het gemak) worden een paar variabelen vergeten. Het aanbod groeit, maar de concurrentie van aanbod binnen platformen vaak niet: het platform is geen transparante marktplaats en de prijs wordt veelal door de marktplaats zelf bepaald of gestuurd. Waarbij de machtspositie van een platform en dus de afhankelijkheid van de gebruikers (zowel vraag als aanbod, die eerste komt in dit stuk niet aan de orde) in het geval van monopoly natuurlijk een grote zorg is.
4. Het stuk over prijs elasticiteit mist een paar variabelen. Er zijn namelijk meer variabelen dan alleen prijs en aanbod: het gaat hier niet om een homogeen product, maar om een dienst. Die vraag stijgt ook doordat de platformen drempels verlagen waardoor de dienst, bij zowel vraag als aanbod, toegankelijk wordt voor mensen en markten waar dit oorspronkelijk niet het geval is. De diensten spelen in op convenience: een taxi voor je deur met 3 klikken op je scherm en geen gedoe met cash betalen. Hierdoor gaat de vraag omhoog (drempels gaan omlaag), is de bezettingsgraad hoger en kan de prijs omlaag én kan de chauffeur (in theorie) onder de streep ook nog eens meer geld overhouden. Daarnaast zullen ook veel assets op de markt komen vanuit particulieren (daar draait de platform economie tot nu toe toch het meest op), die voorheen niet op de markt waren als aanbod en waarvan de kostprijs niet alleen hoeft te worden betaald uit de inkomsten van de transactie. Zo betaalde je je hypotheek al uit je salaris en zijn de extra inkomsten uit Airbnb, ook al zijn deze niet marktconform, alsnog een welkome aanvulling.

Al met al goed om onszelf dit soort vragen te blijven stellen en te beseffen dat er ook andere varianten mogelijk zijn dan een winners take all market. Het blijft mij opvallen dat echt niemand (nog) rept over de variabele dat het netwerkeffect bij veel platformen in wat wij de deel- of klusjeseconomie noemen van minder groot belang is. En ruimte geeft voor lokale alternatieven.

Uber Starts Charging What It Thinks You’re Willing to Pay – Bloomberg

The ride-hailing giant is using data science to engineer a more sustainable business model, but it’s cutting drivers out from some gains.

Waar de ritprijs van een Uber ritje werd berekend op basis van een aantal heldere variabelen (starttarief, tijd en afstand), is het bedrijf nu aan het experimenteren adhv machine learning hoeveel een bepaalde klant bereid is te betalen voor een rit. Ik zag een aantal verwonderde reacties voorbij komen, alleen in de kern is dit natuurlijk helemaal niet nieuw. En je kunt je afvragen of je dit als negatief moet ontvangen. Walter Ploos van Amstel reageerde dan ook: “Why not? Airlines, hotels and many other industries use revenue management and price differentiation”

Wat wel nieuw is, is dat dit gebruikt wordt voor een platform dat ‘bemiddelt’ tussen 2 individuele partijen (chauffeur <> klant), waarbij de rechten van de chauffeur in het gedrag komen (en zijn) en er voor de aanbieders van de dienst (de chauffeurs) geen mogelijkheden zijn om met elkaar te vergelijken wat de inkoop en verkoop prijzen van van hun dienstverlening via het platform. En dat Uber, naar mijn idee veel meer dan de hotels en airliners waar Walter het over heeft, gebruik en manipulatie van datatot een kunst heeft verheven. (lees ook dit stuk)

Can A Global Alliance Of 22 Mayors Tame Airbnb, Uber, And The Gig Economy? | Fastcompany

Afgelopen week werd in New York de ‘Sharing City Summit’ gehouden. Vanuit Nederland waren hier o.a. een aantal ambtenaren vanuit de Gemeente Amsterdam en Harmen en Pieter van ShareNL bij (zij lanceerden daar ook de ‘sharing cities alliance‘). Mooi om te zien hoe verschillende steden van elkaar leren over hun aanpak en visie op de ontwikkelingen in de platform economie. Interessant uit dit stuk:

Alicia Glen, New York City’s deputy mayor for housing and economic development. “This is not about any one digital company,” she tells Fast Company. “When we started, it was a very company-by-company exercise. Now it’s clear to me that it’s more sector-by-sector.”

Dit zie ik in meerdere steden gebeuren. Waar het eerst ging op reactie en policy rondom een platform als bijvoorbeeld Airbnb, zie je nu dat de discussie breder gaat. Simpelweg omdat het bij 1 platform begon, maar er nu een hele markt aan het ontstaan is van verschillende platformen binnen 1 sector. En lang niet alle platformen open staan voor een gesprek. By far.

Lyft and Hyrecar are teaming up on rideshare rentals – Rideshare Central

De ‘gig economy’ meets ‘deeleconomie’. Het peer2peer auto deel platform HyreCar (een variant op SnappCar) is een samenwerking aangegaan met Lyft. Je hebt dus geen auto meer nodig om als ’taxichauffeur’ voor Uber concurrent Lyft aan de slag te gaan. Weer een slimme manier om drempels te verlagen om potentiële chauffeurs over de drempel te halen om voor Lyft te gaan rijden.

Driving with Lyft using HyreCar will let drivers who are thinking of buying or leasing a vehicle, experiment with a number of different options.

Ben je over de streep? Dan kun je of je eigen auto kopen of via Lyft een auto leasen.

Met deze ‘service’ heb je dus echt geen excuus meer om je niet aan te sluiten bij Lyft. Ik ben trouwens wel benieuwd wat de ervaring voor de ‘verhuurders’ van HyreCar gaat worden. Ik kan mij voorstellen dat een auto die voor taxi doeleinden wordt gebruikt meer risico heeft op schade (zowel auto als interieur) en dat de korte ritjes (veel remmen, optrekken, etc.) ook niet ideaal is voor de auto. De vermelding ‘Flexible renting options by day, week or month’ kan er ook op duiden dat er een categorie ‘professionele’ peer2peer car rental verhuurders (dan is business2peer) zal worden aangetrokken, wat ook weer positief is voor HyreCar.

Online jobs in gig economy growing fast, finds new index | The Guardian

“Jobs advertised on sites such as as Freelancer.com and PeoplePerHour leapt by 14% since May, says Online Labour index.”

Interessant om te zien hoe hard deze markt groeit. Ik ben om eerlijk te zijn nog benieuwder naar de groei van de gig economy in de fysieke wereld. Dit onderzoek gaat ‘alleen’ over de online werkzaamheden. Daarnaast zegt de stijging van het aantal advertenties niets over de hoeveelheid werk en uren.

Must read

‘Ik ben bezorgd over de impact van innovatie’ | Het Financieele Dagblad

Harvard-professor Sheila Jasanoff wil een groter en diepgravender internationaal debat over de ethische, juridische en politieke aspecten van innovatie en disruptie. Maar ze vindt meer steun in Europa dan in de VS. ‘Jonge wetenschappers leren hier niet meer om na te denken over de sociale gevolgen van wetenschap en techniek.’

Fijn dat na een periode van tech optimisme nu ook de juiste vragen steeds meer worden gesteld….

Events

The People’s Disruption: Platform Co-ops for Global Challenges

Op 10 en 11 November vindt in New York de 3e editie van het ‘Platform Coop’ congres plaats. Een samenkomst van een diverse groep mensen die allemaal bezig zijn met meer coöperatieve eigenaarschapsmodellen (en governance modellen) van online platformen. Met Iceland Air vlieg je al voor 390euro op-en-neer. Dat kan dus geen reden zijn om niet te gaan. Ik ben er sowieso weer bij.

Contact

Advies of duiding nodig of op zoek naar een spreker? Neem gerust contact op via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596)

Na een mooie expeditie door Denemarken, twee interviews met Deense deeleconomie startups Deemly en Meploy en een toffe deeleconomie meetup in Kopenhagen ben ik weer op Nederlandse bodem geland. Afgelopen week ook nog een sessie gedaan met de Onderzoeksraad voor de Veiligheid ihkv de verkenning van de digitale transitie. Altijd een goede aanleiding om vanuit een andere hoek op de ontwikkelingen van de platformeconomie te kijken. Voor de deur van de presentatie ook nog commentaar mogen geven voor BNR over een ontwikkeling rondom Uber. Daarover in deze nieuwsbrief meer. Goede week!

Platformeconomie top 5

ACM pleit voor meer transparantie bij online reviews | ACM.nl

De ACM heeft een onderzoek gedaan naar online reviews en kwam met de volgende regels:

• Informeer consumenten over de manier waarop reviews worden verzameld en weergegeven;
• Behandel positieve en negatieve reviews zoveel mogelijk gelijk;
• Plaats reviews zo snel mogelijk, in ieder geval op publicatiedatum en niet op schrijfdatum. Als de review die eerder is geschreven later wordt gepubliceerd met de schrijfdatum komt hij niet bovenaan en is daarmee slecht vindbaar;
• Wees transparant over het verhaal achter de review, zoals ‘reviewers mochten het product gratis testen’, ‘de reviewer heeft een beloning ontvangen voor het schrijven van de review’, ‘de review is aangepast na contact met het bedrijf’ etc.

Ik moet er nog even in duiken, maar ik vermoed dat bij dit onderzoek de focus lag op geschreven reviews en niet op de sterren systemen. Bij deze laatste methode pleit ik er voor om meer transparantie te krijgen in de manier waarop gemiddelden worden berekend en welke variabelen er worden meegenomen.

In dit onderzoek lijkt het daarnaast vooral te gaan over hoe online reviews het koopproces van klanten beïnvloed en niet op hoe reviews als een soort van intern audit systeem kan worden gebruikt om gebruikers meer of minder rechten te geven of zelfs van het platform te verbannen. En juist daar ligt, met de opkomst van arbeid via platformen in het achterhoofd, de komende tijd een interessante uitdaging.

The dark side of platform monopoly | Platform Strategy

Sangeet Paul Choudary is een platform expert die ik intussen al een jaar of 5 volg. Hij schreef enkele super interessante boeken over hoe je schaalbare platformen bouwt. Waar ik mij voornamelijk focus op peer2peer (of c2c) platformen, richt hij  zich op platformen in de breedste zin van het woord. Hoewel zijn verhalen vaak vrij technisch zijn, is het juist interessant om ook hem eens vraagtekens te zien zetten bij de ‘platform monopoly’ scenario’s waar veel platformen naartoe streven.

Is the Gig Economy Working? – The New Yorker

“These are jobs that don’t lead to anything,” he said, without looking up from his work. “It doesn’t feel”—he weighed the word—“sustainable to me.”

Goede en interessante longread (met de nadruk op ‘long’) met goede vragen over de opkomst van de Gig Economy.

Adviseur EU Hof: Uber is gewoon een taxibedrijf – rtlz.nl

Een bekende Amsterdamse filosoof zei het al eens heel pakkend ‘maar dat is logisch’. En toch is de vraag ‘is Uber een taxibedrijf’ een vraag die onder andere het Europese hof al een tijdje bezig houdt. Na een uitspraak deze week lijkt het alsof Uber de zaak gaat verliezen. Wat zou betekenen dat zij ‘gewoon’ als taxibedrijf te boek zullen staan en zich aan de lokale regels voor taxibedrijven moeten houden. Uber is het daar niet mee eens, die vindt dat zij een tech bedrijf zijn.

In mijn ogen onzin: de bewering van Uber dat zij een martkplaats zijn slaat kant noch wal. Op een marktplaats kunnen vraag en aanbod zich vrij bewegen. Bij Uber is dit niet het geval: het (niet transparante) algoritme maakt de verbinding tussen chauffeur en klant. Daarnaast stuurt de app het gedrag van haar gebruikers, hier worden slimme technologieën gebruikt om gedrag te beïnvloeden. Niks onafhankelijke en transparante marktplaats dus.

Technologie is geen rocket science | FD

Het internet is in een kwart eeuw tijd veranderd van experimentele speeltuin tot een business waar het maar om één ding draait: world domination. Marleen Stikker, directeur van de Waag Society en een van de eerste Nederlandse internetpioniers, betreurt dat. ‘We kunnen niet alles op zijn beloop laten.’

Leuk interview met Marleen Stikker, directeur van de Waag Society. Mooi hoe zij experimenteren en de vragen stellen die te weinig worden gesteld.

Ik werd eerst vooral aangetrokken door de titel. We hebben het, ook in platformeconomie, vaak over technologische innovatie. En dat terwijl heel veel technologie die wordt gebruikt eigenlijk helemaal niet zo ‘vers van de pers’ is. Net als dat het idee achter een nieuwe unicorn zo origineel is: ook daar draait het om de executie. Laten we dus minder over technologie praten. Dat is achter de motorkap. En sowieso iets dat de meeste mensen niets interesseert: het gaat immers om de oplossing.

In de media

Item Uber | BNR Nieuwsradio

In ‘BNR Spitsuur’ was ik deze week telefonisch te gast om commentaar te geven op de berichtgeving rondom de EU rechtzaak van Uber over de vraag: ‘is Uber een taxi- of technologiebedrijf?’

Afgelopen week heb ik mogen ervaren hoe de publicatie van een (niet onomstreden) onderzoek op NOS.nl een goede aanleiding om het over het grotere plaatje te hebben. Het onderzoek ging over Airbnb en Amsterdam en de grote vraag die daaruit voortkwam was: hoe ga je als stad om met platformen als Airbnb en waarom doen zij de dingen die zij doen? In de middag mocht ik een uur bij BNR Nieuwsradio aanschuiven, om in de avond live mijn verhaal te doen bij Nieuwsuur. Dankzij een dikke auto met privé chauffeur kon ik ook de reeds geplande presentatie tussendoor in Arnhem geven. Een beetje gekkenhuis op zijn tijd kan ook geen kwaad en zo’n auto met chauffeur went snel kan ik je zeggen ;-). Intussen zit ik as we speak in het vliegtuig naar Denemarken voor interviews en gesprekken met Deense platformeconomie startups. In deze update geef ik weer duiding op 5 mooie platformeconomie publicaties. Fijne week!

Platformeconomie top 5

Airbnb ruim verdubbeld in Amsterdam: 1,7 miljoen overnachtingen | NOS

Laat ik maar gelijk beginnen met heissa rondom Airbnb en Amsterdam deze week. Colliers, een adviesbureau voor de hotelsector, publiceerde samen met de Hotelschool Den Haag een rapport met de cijfers van Airbnb in Amsterdam van 2016. Nu mag je altijd vraagtekens zetten bij onderzoeken die door partijen met een bepaald belang hebben binnen het domein van hetgeen is onderzocht, zeker wanneer de cijfers uit het onderzoek drastisch afwijken van hetgeen dat uit andere bronnen eerder naar buiten kwam. Zo vertelde dit rapport dat eind 2016 32.000 woningen in Amsterdam op Airbnb stonden, terwijl andere cijfers met een beter herleidbare bron op de helft zat (zie afbeelding hier onder). Daarnaast werden de cijfers als feiten gebracht, maar met de gebruikte data verzamel methode (scrapen) en een flink aantal onbekende variabelen, zijn absolute cijfers uitgesloten.

Interessant, zeker ook in de ‘fake news’ discussies van de laatste tijd is dat veel media het bericht 1-op-1 overnamen. Toen ik in de uitzending bij BNR zat, waren nog geen tegen cijfers voor handen.

Airbnb reageerde later in de middag met een tegenreactie waarin het de cijfers ontkracht. De gemeente Amsterdam bracht het bericht dat er binnenkort een meldplicht wordt ingevoerd voor Airbnb verhuurders. Hiermee wordt een verhuur account gekoppeld aan een fysieke identiteit. Een stap die een hoop overlast kan voorkomen. Mits goed uitgevoerd, maar daarover later meer. San Francisco doet dit overigens al een tijdje en had net afgelopen maandag een rechtzaak gewonnen waarin Airbnb word verplicht deze meldplicht ook als vereiste voor inschrijving mee te nemen.

En het Colliers onderzoek? Tja. In het artikel in Het Parool met de tegenreactie van Airbnb geven Dirk Bakker en Jeroen Oskam de volgende reactie:

Dirk Bakker van Colliers International noemt de data uit zijn onderzoek ‘buitengewoon accuraat’. “Airbnb deelt nooit data. Daarom vind ik het moeilijk om nu te reageren op data. Iedereen kan bovendien zien dat er iets aan de hand is met Airbnb. Ook op sociaal vlak. Als Airbnb nooit data deelt en nu wel moet het bedrijf de ballen hebben om met ons om de tafel te gaan.”

Het kan aan mij liggen, maar ik lees tussen de regels: “Sukkels, jullie zijn er allemaal met beide ogen ingetrapt. Wij hebben ons podium gekregen en ons punt kunnen maken. Fijne dag!”.

p.s. bij de redactie van Nieuwsuur was intussen al bekend dat de cijfers niet te controleren zijn. We hebben er toen dus voor gekozen om de cijfers niet in de uitzending te bespreken en de insteek van de meldplicht te kiezen. De enige juiste keuze naar mijn mening.

Juno, Uber’s “driver-friendly” competitor, sold to Gett for $200 million but left little for its drivers — Quartz

In een tijd dat we ons steeds meer zorgen maken over alle chauffeurs die voor diensten als Uber en Lyft rijden, leek Juno er een verfrissende strategie op na te houden. Het in New York gelanceerde ‘ride hailing platform’ stak niet alleen ‘slechts’ 10% commissie in zijn zak (tegen 25% marktconform), maar het platform had ook de ambitie om een deel (ik kan mij 50% herinneren) van de aandelen van het bedrijf in handen van de chauffeurs te laten komen. Juno werd dan ook al snel hét voorbeeld van hoe het ook kan.

Maar helaas. Afgelopen week kwam het bericht voorbij waarin bekend werd dat Juno voor 200 miljoen is overgenomen door concurrent Gett. Dag mooie ambitie, dag licht aan de horizon van de ‘gig economy’.

Regulating the internet giants: The world’s most valuable resource is no longer oil, but data | The Economist

Interessant stuk over de vraagstukken rondom de bergen data die platformen over ons verzamelen. Ik heb dit onderwerp niet als prominent punt in alle campagnes voorbij zien komen, volgens mij zijn we hier nog veel te weinig mee bezig. Een goede start is het lezen van dit stuk.

Waar ook nog niet veel over wordt geschreven is de invoering van PSD2 en GDPR:

De financiële sector moet data gaan delen en vrijwel gelijktijdig wordt de zeggenschap van burgers en consumenten over hun eigen data versterkt. Met de komst van twee complexe sets aan nieuwe Europese wetgeving – PSD-2 en GDPR – wordt de digitale samenleving er niet eenvoudiger op.

In dit stuk ‘de strijd om persoonlijke data barst los’ lees je er meer over. Onlangs nog deelgenomen aan een discussie hier over bij een Fintech bijeenkomst. Hier werd duidelijk dat een van de uitdagingen wordt het beveiligen van de data. Banken hebben hier (vanuit regelgeving) standaarden voor, maar hoe zit het met de partijen die wij via PSD2 toegang geven tot onze bank data? Dat zal vast in de kleine lettertjes staan. Die jij en ik natuurlijk trouw zullen lezen…

Nog steeds niet pessimistisch? Lees dan dit stuk: “The great British Brexit robbery: how our democracy was hijacked”

How BlaBlaCar faced growing pains and had to change its focus  |  TechCrunch

Interessante stuk over de strategie en zoektocht van BlaBlaCar. Het stuk omschrijft ook een grote reorganisatie die de scale up onlangs heeft gehad. Een aantal boeiende fragmenten:

• There are 8 million active drivers on BlaBlaCar, representing 1.3 million cars sold every year.
• Brusson talked about insurance products, cars, maybe shorter distance rides and even product deliveries.
• “It took us ten years in France to build the equivalent of what we built in 2 years and a half in Russia,” Brusson said.

Hoewel de potentie van BlaBlaCar enorm is, blijft het lastig om een platform als dit ook op lange termijn succesvol te maken. In een eerder interview dat ik had met een van de founders viel mij op dat zij een enorm sterke focus hadden. Als ik dit stuk lees, dan is daar niet veel meer van over. De mogelijkheden voor BlaBlaCar zijn eindeloos. En dat is zowel een zegen als een vloek.

China beoordeelt straks alle burgers op basis van big data – NRC

Het was al weer even geleden dat er iets in de media verscheen over de ‘Sesame Credits’ uit China. Een reputatiescore die is opgebouwd uit vele databronnen, maar die ook wordt beïnvloed welke standpunten je inneemt en met wie je omgaat. Met een behoorlijke fysieke impact: met een te lage score mag je het land niet uit of mag je niet studeren.

Eerder schreef ik het stuk ‘is online reputatie management doorgeslagen?‘. Als je dit stuk leest, dan kun je eigenlijk maar 1 conclusie trekken: ja.

In de media

Amsterdam gaat meldplicht bij Airbnb-verhuur invoeren | Nieuwsuur

Deze week was ik te gast bij Nieuwsuur. Check de link voor het hele artikel + uitzending of klik hier als je alleen in mijn fragment geïnteresseerd bent.

Amsterdam slaat slag in strijd tegen Airbnb: inwoners verplicht verhuur te melden – Volkskrant

Artikel waarin de meldplicht die de Gemeente Amsterdam de dag er voor heeft aangekondigd verder wordt uitgediept.

Ask me anything: De Deeleconomie – BNR Nieuwsradio

In het programma ‘Ask me anything’ stond De Deeleconomie centraal. Een uur lang gingen we in gesprek over dit onderwerp (n.a.v. de Airbnb publicatie). Fijn om ook eens lekker de tijd te hebben om dit onderwerp te bespreken.

Foto van de week

Deze week bracht de expeditie mij naar Lissabon voor een keynote voor de Economics Department van de ISCTE-IUL Business School. Mooie ervaring weer en altijd een prachtige stad om te zijn. Komende week een expeditie naar Denemarken voorbereiden en verder werken aan een onderzoeksplan waar ik jullie hopelijk snel meer over kan vertellen. In de tussentijd selecteerde ik weer 5 mooie platformeconomie reads en voorzag ik ze van mijn commentaar en gedachten. Fijne week!

Platformeconomie top 5

Uber to offer UK drivers sickness cover in return for £2-a-week fee | Technology | The Guardian

Move expected to cost several million pounds a year is latest attempt to head off criticism over conditions for its 40,000 UK drivers

Zorg om uitwassen app-baan – De Telegraaf – Blendle

In Londen, Berlijn en het Italiaanse Turijn kwamen ze al in actie voor betere arbeidsomstandigheden, de fietskoeriers van internetplatformen als Foodora, Deliveroo en Ubereats. Ook in Nederland rukt de app-economie op, maar vakbonden krijgen er nog amper een voet aan de grond.

Goed dat hier (terechte) vragen worden gesteld. Ik zie alleen wel één hele grote maar: de ‘uitwassen’ die in dit stuk worden beschreven zijn niet platform specifiek, maar gerelateerd aan een economie waarin steeds meer flexibele krachten worden ingezet en werkgevers geen verantwoordelijkheid nemen voor deze groep ‘workers’.

Vakbonden weten niet goed wat ze er mee aan moeten.

Het stuk heeft ook een sterkte invloed vanuit de vakbondsgedachte. Ik denk dat een van de grote problemen van vakbonden is dat zij uberhaupt niet weten wat ze met de freelancers en flexwerkers in het algemeen aanmoeten. En dan krijg je al snel uitspraken over ‘echte banen’ en ‘goede en slechte werkgevers’. Volgens mij ligt het iets dieper dan alleen dat.

Hobbyist of ondernemer, de fiscus weet het niet | de Volkskrant

Goed en helder stuk (via Blendle) over belasting en deeleconomie. Eigenlijk niets op aan te merken of aan te vullen, maar dat mag geen reden zijn om hem niet te delen 😉

Bijverdieners van acht deelplatformen moeten minder belastingen betalen | De Tijd

Acht onlineplatformen hebben een erkenning van de fiscus op zak waardoor hun leden nog maar 10 procent belastingen op hun bijverdienste moeten betalen. Het tarief voor de deeleconomie kan nu echt van start gaan.

Mooi dat, ondanks de twijfels die ik in een eerdere editie deelde, de Vlaamse regering haar plannen doorzet voor (een experiment in?) het heffen van een speciale deeleconomie belasting.

De verschuldigde belasting zal rechtstreeks worden ingehouden via het elektronisch platform, naar analogie met de bedrijfsvoorheffing.

Volgens mij moeten we sowieso veel meer naar een systeem met voorheffingen, al zal daarvoor het hele belasting systeem wel drastisch moeten worden vereenvoudigd.

Verboden voor frauderende klussers | Economie | AD.nl

Doet een klusser zich beter voor dan hij is op website Werkspot, dan neemt het platform maatregelen in het belang van de klanten. Al honderden klussers zijn geroyeerd.

Een mooi kijkje achter de schermen van Werkspot.nl.

In de media

Autohoje – Soluções de mobilidade em Lisboa

Voor wie Portugees spreekt (of genoegen neemt met een Google Translate vertaling): een publicatie in een Portugees mobiliteitsblog over deeleconomie en mobiliteit.

Foto van de week