Goedemorgen! Vorige week een leuke sessie gehad op het festival van de modern werkende, ben ik met de provincie Zuid Holland weer op expeditie geweest in de platformeconomie, bracht ik een bezoek aan een gemeente om in gesprek te gaan over platformen en mensen met afstand tot de arbeidsmarkt, keek ik met collega’s van de Haagse Hogeschool naar hoe platformen voedselverspilling kunnen tegengaan en keek ik met de 4 deelnemende platformen aan KlusCV terug en vooruit. Stil zitten is voor anderen 😉
Voor deze nieuwsbrief weer een aantal artikelen voor je geselecteerd. En in de ‘in de media’ sectie een stuk in NRC waar ik in deze bijdrage wat gedachten deel over het debat in de arbeidsmarkt. Fijne week!
Platformen voor flexibel werken zien uurtarieven flink stijgen | FD
Wanneer ik iemand vraag wie de klant is, dan wordt over het algemeen de partij die de factuur betaalt benoemd. Eigenlijk is dat natuurlijk heel erg gek. Een organisatie heeft veel klanten, zoals ook de eigen medewerkers. Dus waarom al die moeite op alleen diegene die de factuur betaalt, terwijl ook alle andere stakeholders belangrijk zijn? Dat is wat ik dan ook zo interessant vindt aan platform denken: daar heb je altijd minimaal twee klanten: vraag en aanbod. Een eeuwigdurende balanceer oefening waar je de ene keer meer energie moet stoppen in de ene kant, en de andere keer moet weer alle energie naar de andere kant. Volgens mij zou iedere organisatie, publiek en privaat, alle stakeholders meer als klant moeten zien. Met als doel om het uiteindelijk voor iedereen heel goed te doen.
Ook met werkplatformen zie je continu die balanceer oefening. En nu de arbeidsmarkt schaars is, is het ook niet zo gek dat de tarieven met de markt meebewegen. In dit stuk in het FD wordt gemeld dat YouBahn, een platform voor dagklussen dat werkt via een uitzendovereenkomst, tarieven in sommige gevallen ziet stijgen met 20%. Ook bij Temper, een platform in een zelfde markt dat werkt met freelancers, meldt dat “bedrijven voor bedieningspersoneel een gemiddeld 16% hoger uurtarief in vergelijking met januari. De uurtarieven voor horecaklussen in het algemeen zag Temper de afgelopen vier maanden met ongeveer 9% toenemen.”
En meer betalen werkt: “Zo steeg het percentage vervulde opdrachten voor een gezochte barmedewerker in vier maanden tijd aanzienlijk nadat de tarieven met gemiddeld een vijfde waren toegenomen. In januari was nog 12,5% van de aangeboden opdrachten vervuld, in april 42%.” <…> “Bij een hotel zagen we zelfs een week nadat de uurlonen werden verhoogd van bijna €13 naar ongeveer €15,50, dat de opdrachten van 23% meer werden vervuld.”
Bedenk wel dat het hier voornamelijk gaat om dagklussen en ik betwijfel of opbieden met tarieven voor de lange termijn voor een organisatie de beste strategie is. Uiteindelijk wil je natuurlijk ook gewoon mensen aan je binden en dat mensen om meer bij jou willen werken dan alleen vanwege het uurtarief. Oftewel: investeer niet alleen in een hoger tarief, maar ook in de mensen zelf. Daarnaast ben ik er voorstander van om tarieven aan de basis van de arbeidsmarkt te verhogen. En met een krappe arbeidsmarkt is het nu wel echt het momentum om dit te doen.
Die flexibiliteit naar boven is natuurlijk mooi, maar hoe zit het wanneer de markt de andere kant op gaat? Dan zie je dat de uitzendplatformen de cao als ondergrens hebben en alle freelance platformen die ik ken met een minimumtarief werken. Want flexibiliteit als race naar de bodem, dat moet je niet willen.
Expertwired secured close to €1M to scale its tech-driven industry expert sourcing & matching platform
Platformen werken goed in gefragmenteerde markten met veel informatie asymmetrie en verlagen de kosten voor een transactie. Dat is een standaard zin die ik regelmatig uitspreek. Om dit handen en voeten te geven gebruik ik veel voorbeelden. Sinds vorige week heb ik er weer een mooi voorbeeld bij: Expertwire. Een platform dat organisaties de mogelijkheid biedt om even ‘in te tappen’ bij experts overal ter wereld. Voor organisaties een voordeel: laagdrempelig toegang tot unieke expertise. En voor de experts ook positief: laagdrempelig toegang tot klanten tegen een acceptabele fee.
Volgens het bericht is de dienstverlening van Expertwire niet uniek, maar de manier waarop het via een platform is georganiseerd wel. Laagdrempelig en tegen lagere kosten dan via een ’traditionele’ bemiddelaar. Waar volgens het bericht een traditionele bemiddelaar, waarschijnlijk vanwege de hoge transactie- en zoekkosten, al snel de prijs 4-5x over de kop laat gaat (het gaat vaak om eenmalige transacties), pakt Expertwire een commissie van 20 procent.
Een mooi platform voorbeeld en een mooi voorbeeld hoe platformen een rol kunnen spelen in de toekomst en organisatie van werk.
Flitsbezorgers beloven dat er geen ‘darkstores’ meer komen in winkelstraten | NU.nl
Nu flitsbezorging onder (deels zelf veroorzaakte) druk staat, hebben de aanbieders besloten om zich van de goede kant te laten zien en met een eigen gedragscode te komen:
- Wij kiezen de locaties van onze vestigingen in nabijheid van onze consumenten met zorg uit.
- Wij hebben veel aandacht voor onze buren en de openbare ruimte nabij onze vestigingen.
- Wij zorgen voor een uitstraling van onze vestigingen die past in de omgeving.
- Veiligheid voor ons personeel enmedeweggebruikers heeft onze hoogste prioriteit.
- Wij zetten actief in op duurzaamheid en gaan voedselverspilling tegen.
- Wij zorgen goed voor ons personeel en zijn gecommitteerd om een nieuwe standaard te zetten in de gehele bezorgsector.
De verdieping van deze zes punten vind je hier in PDF.
Natuurlijk valt of staat alles met de uitvoering, maar het is interessant te zien dat de markt het voortouw pakt om met een zelfbedachte ondergrens de goede intentie te tonen. Het organiseren is een slimme keuze: zij moeten dealen met een gefragmenteerd landschap aan gemeenten. Hierdoor is het handig om vanuit de aanbieders meer samen te werken.
Ik denk dat het een goede stap is: want hoewel de manier waarop flitsbezorgers de markt zijn opgekomen niet de meest handige en subtiele is geweest, is het wel zaak om deze ontwikkeling en het debat naar een volwassen niveau te brengen. Dat vraagt wat van de bedrijven en van de gemeenten. Waarbij de gemeenten natuurlijk uiteindelijk de lead moeten nemen. En dan het liefst op basis van goed onderbouwde keuzes.
Als onderdeel van het ‘charme offensief’ transformeerde Getir in Rotterdam een van de lokale distributiepunten de afgeplakte etalage om naar een galerie volgehangen met kunstwerken gemaakt door mensen met een beperking. Ik denk dat het interessant is om eens te verkennen hoe deze aanbieders ook als distributiepartner kunnen optreden voor lokale winkels, met het lokale distributiepunt (laten we alsjeblieft die term darkstore verbannen…) als middelpunt. Gewoon eens verder kijken dan de neus lang is. Zonder naïef te zijn. Dat lijkt mij prima te doen.
With €5.5M funding, this Estonian insurtech wants to help growing gig economy workers of Bolt, Deliveroo, Uber and more — TFN
Twee weken geleden sprak ik in Brussel de oprichter van Cachet: ‘a platform worker-focused insurance services marketplace’. Vorige week las ik dat zij net een investering van 5,5 miljoen hebben binnengehaald om verder te kunnen groeien.
Wat is Cachet? “Cachet solves the issue of a platform worker’s employment-related data being spread across multiple platforms by aggregating the data across platforms. By building a better picture of worker employment patterns, it enables insurers to create fair and flexible insurance policies and cut the costs for workers.
Already, Cachet provides more affordable motor insurance for ride-hailing drivers as well as regular consumers, and delivery rider insurance that covers personal injury and property damage, accidents and medical expenses. The company’s new insurance plans will include third-party liability as well as personal health and accident coverage for gig workers.”
Het is interessant te zien dat het bestaande verzekeraars op de een of andere manier niet lukt om ‘data driven’ producten aan te bieden en hier echt op te innoveren. Ik krijg dit ook terug wanneer ik platform founders spreek die hebben geprobeerd met een bestaande verzekeraar een nieuw innovatief product te ontwikkelen. Dit geeft ruimte voor nieuwe spelers. In Nederland is nieuwkomer Alicia bijvoorbeeld een hele interessante. Zij ontwikkelden onder andere een verzekering voor Temper, waarmee werkenden die via het platform klussen uitvoeren automatisch voor bedrijfsaansprakelijkheid, ongevallen en tijdelijke arbeidsongeschiktheid zijn verzekerd. Nadeel is wel dat het om een platform silo gaat, terwijl je liever zou willen dat je als werkende voor al het werk, onafhankelijk via welk platform je werk verkrijgt, verzekerd bent. Dat is iets waar Cachet zich op lijkt te richten. Ik verwacht dat ABN AMRO met PayDay (lees wat ik hier eerder over schreef) uiteindelijk ook deze kant op zal willen gaan.
Het is wel de vraag of het bestaande verzekeraars gaat lukken om in deze markt voet aan de grond te krijgen. Of dat zij uiteindelijk zullen eindigen als toeleverancier zonder klantcontact: een positie waar als ik een verzekeraar zou zijn nooit tevreden mee zou kunnen zijn. Maar het kan wel die kant opgaan, dat maak ik ook op uit het bericht van Cachet: “Meanwhile, Cachet is already used by more than 12 insurance underwriters with leading carriers like Allianz, PZU and VIG Group. It works with platforms like Bolt, Uber, Upsteam, Citybee and Cleanify. In Estonia, the company’s first market, Cachet holds 40% of the app-taxi segment’s market share.”
Algorithms as figures: Towards a post-digital ethnography of algorithmic contexts
Pittig, maar zeer relevant paper om eens goed door te lezen:
“This article intervenes in contemporary discussions of critical algorithm studies about the meaning of the notion ‘algorithm’. While many critical scholars as well as most public and private organisations understand this concept as a computational procedure instantiated by a programming code in a software stack, I argue that the algorithm is better understood as a ‘figure’; a discursive short-hand pointing to diverse modes of procedural governance and not always digital ones. Since algorithmic figures are generated by a bundle of heterogeneous contexts, their emergence leads to conflicting visions about the reality, materiality and effects of algorithmisation. This article provides four ethnographic strategies to describe the contexts of production and circulation of algorithmic figures: observing the observers of algorithms; mapping and creating algorithmic figures; drawing relations across contexts of figuring; and analysing the transformative effects of algorithmic figures on the attempts to govern them.”
In de media
Maaltijdbezorger Lino brak zijn knie. Wie gaat hem nu helpen? – NRC
“Arbeidsomstandigheden: Leonardos Theodorakis brak zijn knie en scheenbeen nadat het zadel van zijn Thuisbezorgd-fiets afbrak. Nu zit hij vast in een hostel…”
Interessant artikel met (bescheiden) bijdrage van ondergetekende. Wat dit stuk mij leerde, of eigenlijk bevestigde, is het volgende.
Wanneer platformen hun ‘workers’ in dienst nemen, gaat dit doorgaans altijd via een tussenpersoon. Maar het is uiteindelijk wel het platform die de werkende, vaak via een app, aanstuurt. Je zou je dan af kunnen vragen hoe een uitzendbureau de zorgplicht die zij hebben ooit kunnen uitvoeren. Dat zie je nu ook goed in het NRC stuk waar bei
de partijen naar elkaar wijzen. Waar de kluseconomie voor uitzenders in het begin als concurrentie werd gezien, zie ik dat dat zij intussen ook de kansen zien. Randstad presenteerde onlangs dat de ‘gig staffing market’ in de regio EMEA in 2020 61 miljard dollar bedroeg.
Je ziet met deze voorbeelden dat vakbonden met hun acties in de platformeconomie het verkeerde debat voeren. Zij pleitten voor een dienstverband en weten dat dit in nagenoeg alle gevallen een uitzendovereenkomst zal worden. Ik heb een keer op het punt gestaan een “De Speld” stuk na te maken met het nieuws dat FNV het nieuwste lid is van de ABU. Immers: FNV promoot in de platformeconomie de uitzendsector. Hierbij zeggen zij te vechten tegen schijnzelfstandigheid, maar promoten ze eigenlijk schijnzekerheid. Wat is een dienstverband waard wanneer het via een tussenpersoon tegen uitgeklede uitzend voorwaarden wordt uitgevoerd? Is de werkende hier dan echt beter mee af? Net als bij de zaak tegen het platform voor thuisschoonmakers Helpling, waarbij FNV voor het gemak negeert dat de concurrentie van de thuisschoonmaakster via het platform niet een schoonmaakbedrijf, maar de zwarte markt is. Heb jij een vakbond al eens iets over de zwarte markt horen zeggen?
Je zou de reactie vanuit vakbonden dan ook meer als selectieve verontwaardiging kunnen zien. Maaltijdbezorging is altijd een kwetsbaar beroep geweest waar misstanden niet ongewoon zijn. De Arbeidsinspectie deed in 2020 onderzoek naar de omstandigheden van maaltijdbezorgers in dienst van restaurants. Weet dat een maaltijdbezorger in dienst van een restaurant via de horeca cao werkt en soms slechts een paar euro per uur verdient. Bij meer dan de helft van de gecontroleerde bedrijven ging het mis. Vanwaar nu de verontwaardiging? Daarnaast is het alternatief voor deze werkenden ook niet een baan met alle zekerheden.
Wat de voorbeelden uit het NRC artikel laten zien is dat het een illusie is dat een arbeidsovereenkomst alle problemen oplost. Een stap in de goede richting zou zijn dat we collectief erkennen dat er onderbetaalde en precaire sectoren zijn (zeker in transport en logistiek) waar, hoe je het organiseert, altijd misstanden zullen zijn. Dat hardop zeggen maakt de weg vrij om op zoek te gaan naar oplossingen en een breder debat te voeren over de waarde van werk en wat voor arbeidsmarkt wij willen. En wat we bereid zijn hiervoor te betalen. Een debat dat al te lang niet wordt gevoerd en waar nagenoeg alle betrokkenen hun verantwoordelijkheid niet nemen.
Contact
Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?
Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).
Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.
