Goedemorgen! Afgelopen week heb ik van enkele experts een quote mogen ontvangen voor in mijn aankomende boek Platformrevolutie. Het is altijd spannend om na jarenlang gewerkt te hebben aan een boek de tekst met anderen te delen. Heel fijn is het dan wanneer de reacties positief zijn, zoals deze: “In de Platformrevolutie rijgt Martijn theorie en praktijk, ervaring en inzicht moeiteloos aan elkaar om de lezer mee te trekken langs een fascinerende ‘vlootschouw’ van platformen. Daarbij schuwt hij grote vragen niet. De kracht van dit boek zit in de talloze concrete voorbeelden die aantonen welke effecten platformen hebben op mensen, instituties, gevestigde belangen, ja, de hele samenleving.”

Afgelopen week is ook de Engelse versie van de website van mijn onderzoek live gegaan. En is een nieuwe blog over portabiliteit van reputatiescores gepubliceerd. Welke ik dan ook in deze nieuwsbrief met jullie deel. Fijne week!

Reputatiedata meenemen? Dat heeft zin, blijkt uit eerste onderzoek binnen e-commerceplatformen – Kluspaspoort.nl

Wat betekenen jouw reviews op platformen zoals Bol.com, eBay of Marktplaats voor potentiële klanten? En wat levert het eigenlijk op als jij je reputatiedata kunt meenemen naar een ander platform? Inzichten van professor ‘Trust in Digital Services’ Timm Teubner, pionier op het gebied van onderzoek naar de portabiliteit van reputatiedata.

Professor Timm Teubner is gefascineerd door de vraag hoe aanbieders op online marktplaatsen hun data mee kunnen nemen naar andere platformen. Zorgen meer reviews van diverse platformen samen voor meer vertrouwen? Welke invloed heeft ‘draagbare’ reputatiedata op jouw online profiel?

Ik sprak Teubner in Berlijn vlak voordat de maatregelen tegen de coronapandemie ieder internationaal bezoek onmogelijk maakten. Deze podcast is de registratie van ons interview over online reputatie en de toegevoegde waarde van dataportabiliteit. In deze blog deel ik mijn meest relevante bevindingen. Alvast een tipje van de sluiter: ja het lijkt zin te hebben. Hoe en onder welke voorwaarden lees je hier.

Wil je meer weten over het onderzoek van Timm, check dan deze opname op mijn YouTube kanaal. Dit is de keynote tijdens de 6th International Workshop on the Sharing Economie die ik vorig jaar juni organiseerde.

Facebook and Instagram roll out Shops, turning business profiles into storefronts – TechCrunch

Afgelopen week deelde Mark Zuckerberg het volgende bericht op zijn Facebook pagina: “I just announced that we’re launching Facebook Shops today – the basic idea is that any small business can easily start a shop to sell things directly across our apps. If you visit someone’s shop, you’ll be able to see that small business’s story, see their featured products, and buy them in our apps.”

Kort samengevat wordt iedere pagina op Facebook en Instagram in potentie een winkel. Dankzij deze tool van Facebook kunnen gebruikers hun pagina’s gebruiken om klanten een professionele online winkel ervaring te bieden. Inclusief betaaloptie.

Facebook grijpt hierbij de coronacrisis aan als momentum om deze nieuwe feature, die vast al langer op de plank lag, groots uit te rollen. Mark: “I think this particularly important right now because so many small businesses are moving online to deal with the economic fallout from Covid-19. As people are being told to stay home, physical storefronts are having a hard time staying open and millions of people are losing their jobs. I’ve been personally working with our teams on Facebook Shops every day for the last couple of months so we could accelerate launching it to small businesses who could use tools like this now.”

Ook de redacteur van TechCrunch is het hier mee eens dat de timing perfect is: “After all, the pandemic has probably made consumers even more likely to treat Facebook and Instagram profiles as the go-to source of information on local restaurants and stores — if your favorite store has changed their hours, or switched to online delivery/curbside pickup, they’ve almost certainly posted about it on Facebook or Instagram. So why not allow visitors to make purchases without having to leave the Facebook and Instagram apps?”

Dan de vraag: wat moet je hier van vinden? Aan de ene kant is deze optie natuurlijk waanzinnig voor gebruikers. Winkeliers die niet de middelen hebben om te investeren in technologie kunnen nu laagdrempelig hun bestaande accounts gebruiken om spullen te verkopen. Het geeft ondernemers mogelijkheden om via de Facebook accounts hun volgers te binden en deze investering te kapitaliseren middels de shop. Dit zal ook veel andere ondernemende types aanspreken. Investeren in je eigen brand, content gratis weggeven en deze opgebouwde groep volgers vervolgens verleiden om iets in de winkel te kopen. Dat zou op zich prima moeten werken. Er bestaat wel een risico dat het aanbod zo groot en onoverzichtelijk wordt, dat je als klant niet weet wie je wel en niet kunt vertrouwen. De lage drempel zou daarmee ook de achilleshiel kunnen zijn van het concept.

Er zit natuurlijk ook een schaduwzijde aan. De afhankelijkheid van Facebook van juist deze groep kwetsbare aanbieders zou je op zijn minst onwenselijk kunnen noemen. In het verleden heb ik genoeg voorbeelden gezien van bedrijven en individuen die veel tijd en geld hebben geïnvesteerd in het opbouwen van een Facebook pagina en vervolgens die fans alleen konden bereiken wanneer daarvoor werd betaald. Ik zie een dergelijke functie dus vooral als voordeel om mee te experimenteren en te valideren, maar zeker niet iets om volledig van afhankelijk te zijn. Over het businessmodel wordt in het stuk op TechCrunch het volgende gezegd: “Facebook’s vice president of ads Dan Levy said that while the company will charge “small fees” on each purchase, the real monetization will come from driving more advertising. (Shops can also be featured in ads and stories.)” Nog een reden om als beheerder niet te afhankelijk te willen worden van deze nieuwe dienst.

PLATFORM WARS: another chapter unfolds | Manfredi Sassoli de Bianchi posted on LinkedIn

Als aanvulling op bovenstaand verhaal over Facebook Shops deel ik deze Linkedin post van Manfredi Sassoli.  Facebook is namelijk niet de enige die in de coronacrisis extra gas geeft om de business te laten groeien. De top 5 van Manfredi:

1. Online sales for Amazon increase boosting share value
2. Google announces free listings on Google Shopping
3. Shopify launches consumer facing app “Shop”
4. TikTok adds new “BUY” button to its interface
5. Now facebook launches its shop feature

Dit maakt duidelijk dat er nog een enorme veldslag aanstaande is van platformen die individuele aanbieders faciliteren om hun waar online te verkopen.

Zalando: alle ballen op het platform | Twinkle

Steeds meer e-commerce spelers omarmen de platform strategie. Zo ook Zalando, ontdekte ik in dit artikel van een jaar geleden. In 2019 was het aandeel van de marktplaats op de totale handel van Zalando nog 10 procent. De ambitie is dat dit in 2024 is gegroeid tot 40 procent.

Zalando heeft daarmee net als andere aanbieders als Bol een platform first strategie. In mijn aankomende boek zet ik vraagtekens bij deze strategie. Ik verwacht dat het marktplaatsdeel maximaal zal groeien tot 60 procent. Maar al met al een interessante ontwikkeling om in de gaten te houden.

Reclaiming Work: The Cycle Couriers Subverting The Gig Economy

Een mooie ruim 7 minuten durende documentaire waarin platform coöperaties voor maaltijdbezorgers aan bod komen. Alex, de oprichter van CoopoCycle, interviewde ik twee jaar geleden in Parijs. De video van dit interview is hier terug te bekijken. Meer eigen video’s over platform coöperaties vind je in deze playlist.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke iedere twee weken wordt verstuurd.

Goedemorgen! De laatste loodjes wegen het zwaarst, dat is zeker bij het afronden van een boek. Afgelopen week veel tijd besteed en over twee weken moeten de definitieve teksten bij de uitgever liggen. Over twee weken verwacht ik dan ook meer info over het boek, de cover en een link voor voorinschrijvingen te kunnen delen. Op dit moment ligt het manuscript bij 15 experts die een quote voor het boek zullen aanleveren. Ik heb super benieuwd naar hun reactie.

Deze week dan ook een ‘korte’ versie van de nieuwsbrief. Ik heb vooral aandacht besteed aan de casus rondom platform Booking. In NRC verscheen een uitgebreid artikel over de situatie bij het platform en dat leek mij een goede aanleiding om eens de diepte in te gaan. Veel leesplezier en een fijne week!

Het feestje van Booking is voorbij – NRC

Dat het niet goed gaat met de business van Booking, dat voor kort een van de meest winstgevende platformen was, is geen nieuws. Iedereen in de reisbranche heeft het zwaar en er is geen reden te bedenken waarom het grootste bemiddelingsplatform in deze sector daar geen last van zou hebben. Nu de reserveringen met 85% zijn gedaald en iedereen het er wel over eens is dat het echt nog wel wat jaren zal duren voordat het toerisme weer op het oude ‘niveau’ terug is, is het de verwachting dat ook Booking flink in de kosten zal moeten snijden. En niet alleen dat: ook een andere strategie zal moeten uitrollen. Het is niet meer business as usual. De vraag die in de titel van dit NRC stuk wordt gesteld is dan ook niet eens zo hele gek: Is het feest van Booking nu voorbij? Het artikel geeft een mooi overzicht van de opkomst van Booking, de periode van de startup waar het geld over de plinten heen klotste tot de eerste problemen met de fiscus en vervolgens de corona crisis.

In deze analyse deel ik de variabelen waaruit blijkt dat het zo maar eens zou kunnen zijn dat Booking zich in de meest kwetsbare periode van het bestaan van het bedrijf bevindt.

Survival modus

Hoe toerisme na corona eruit zal komen te zien weet niemand. Dat het een tijd zal duren voordat het toerisme weer op gang komt, daar is iedereen het over eens. De markt ligt op zijn gat, grote platformen hebben hun astronomische advertentiebudgetten in de koelkast gezet en hebben de focus naar binnen gericht en staan in de survival modus. Dat is een flinke uitdaging voor een organisatie als Booking die is ingericht op groei en die tegelijkertijd nog relatief weinig geld in kas heeft. Al het geld is opgebrand om aandeelhouders tevreden te stellen en er rust een flinke schuld op het bedrijf. Iets dat geen probleem zou zijn in goede tijden, maar in een crisis dubbel zo hard aankomt. Failliet zal de tent trouwens niet snel gaan: het bedrijf heeft onlangs 4 miljard opgehaald om het in ieder geval een jaar zonder inkomsten te kunnen uitzingen. De vraag is dus niet of Booking de crisis overleefd, maar hoe het platform de crisis uitkomt.

Wat staat er?

Hoewel ik de afgelopen jaren meerdere gesprekken heb gehad met mensen binnen Booking is het voor mij van buiten lastig te beoordelen wat er aan organisatie staat. Wanneer je het NRC stuk en de krantenberichten die het laatste jaar zijn verschenen over de organisatie leest, dan komt er een beeld naar voren van een gigantische uit de kluiten gegroeide organisatie (17.500 medewerkers) die de afgelopen jaren te hard is gegroeid.

De Volkskrant publiceerde eind vorig jaar het artikel ‘Als je een paar jaar bij Booking.com hebt gewerkt, zal geen fatsoenlijk techbedrijf je nog in dienst willen nemen’. Werknemers omschrijven de situatie bij het bedrijf als ‘één grote chaos’. Nu is het lastig om op basis van het artikel harde conclusies te trekken, het is niet bekend hoe representatief de groep medewerkers die is geïnterviewd is, maar op het moment dat er via verschillende kanalen dit soort berichten naar buiten lekken, dan is er toch echt wel iets mis.

Daarnaast leert het Volkskrant artikel ons dat de technologie waar Booking op draait zwaar verouderd is. Als gebruiker was mij dat ook opgevallen. Het werkt, maar vraag niet hoe. Prima, maar niet op een manier dat je zou mogen verwachten van een platform van deze omvang. Als buitenstaander krijg ik het idee dat Booking een beetje hetzelfde probleem heeft als Facebook: veel experimenteren, veel veranderen, maar dan vooral met als doel om conversie en winst te verhogen in plaats van de klant écht te helpen. Iets dat natuurlijk een risico is wanneer het geld binnenstroomt en klanten verder weinig keuze hebben. Erg relaxed wanneer het goed gaat, maar een groot gevaar in tijden van crisis.

Wat Booking natuurlijk mee heeft, is dat het veel geld kan uitgeven aan advertisement en daarmee nagenoeg iedereen weg kan concurreren met het inkopen van advertenties bij o.a. Google. Daarnaast heeft het platform een groot deel van het aanbod op het platform aangesloten en zit het bij gebruikers top of mind wanneer het gaat om merkvoorkeur. Booking heeft ook veel geluk dat de reiswereld zelf zo enorm slecht de eigen online dienstverlening heeft georganiseerd. Ook al wil ik direct bij een hotel boeken, dan nog wordt ik afgeschrikt door verschrikkelijke processen en kom ik alsnog bij Booking terecht. Aangezien reizen vaak internationaal is, heeft het platform veel baat bij de internationale netwerkeffecten waar het van profiteert.

Wat Booking tegen heeft is de verouderde technologie, de enorme omvang van de organisatie, de verwende aandeelhouders die alleen groei gewend zijn en een grote groep aanbieders die weliswaar klant zijn, maar het platform zo zullen inruilen voor een ander. Daarnaast is de unieke toegevoegde waarde voor hoteliers voor het platform ook steeds minder. In het begin van Booking waren hoteliers nog volledig analoog en kon Booking profiteren van de hoge drempels (o.a. investeringen) voor kleine aanbieders om online te gaan. Nu wordt de markt overspoeld met betaalbare boekingssystemen en andere software, wat de toegevoegde waarde van Booking verlaagd én ook een deur openzet voor concurrentie. Immers: de kosten om op meerdere platformen actief te zijn en te wisselen tussen platformen zijn nagenoeg nul. Het is dan ook de vraag hoe lang Booking de extreem comfortabele winstmarges kan behouden

Van internationale naar nationale netwerkeffecten

Hoewel Booking nog steeds goede papieren heeft en deze crisis echt wel zo overleven, is de situatie zoals die nu is uniek en een grote kans voor nieuwe initiatieven. Het is immers makkelijker de markt op komen wanneer de marktleider aan het infuus op de grond ligt, dan wanneer deze op volle kracht vooruit gaat.

Daarnaast is er een kans dat de problemen die zich de afgelopen jaren rondom Booking hebben opgestapeld een groot effect gaan hebben op het nu en straks van het bedrijf. Door de crisis liggen dit soort zaken onder een vergrootglas en de publieke druk kan ervoor zorgen dat beleidsmakers deze kwesties niet langer kunnen negeren. Denk aan de door het CPB gekraakte innovatiebox waar het bedrijf al meer dan 2 miljard belastingkorting door kreeg en de rechtszaken in verschillende landen rondom belastingen. Het kan zomaar zijn dat Booking als grote reus de case gaat worden waar politiek haar peilen op gaat richten.

Daarnaast zijn er natuurlijk ook platform technisch een aantal ontwikkelingen die Booking parten kunnen gaan spelen. Zo weet niemand hoe het post-corona toerisme er uit zal komen te zien, maar er is een kans dat (zeker de komende jaren) mensen minder ver weg gaan dan voorheen. Dit is een gevaar voor Booking. Want als internationale marktleider gedij je bij internationale netwerkeffecten. Op het moment dan mensen meer nationaal of bijvoorbeeld Europees gaan reizen, dan liggen er kansen voor een nationaal of Europees platform. Op het moment dat je alleen je peilen moet richten op een land in plaats op heel de wereld, dan is het veel makkelijker om een goed werkend platform te introduceren. Daarnaast kun je dan ook beter aansluiten op de lokale behoeften en beter inspelen op de lokale markt. Alles is simpelweg overzichtelijker.

Wie gaat de strijd met Booking aan?

Er zijn verschillende scenario’s te bedenken: een nieuw platform, een bestaand platform dat de markt van Booking in gaat, de sector zelf of de overheid.

In Frankrijk bestaat Fairbooking.com al een aantal jaar. Opgezet door de hotelsector. Het is nog een beperkt platform: je kunt er alleen zoeken en niet reserveren. Wat ze wel slim hebben gedaan is dat het voordeel dat wordt gecreëerd door niet te boeken via een platform als Booking met een hoge commissie, wordt gedeeld met de klant. De locatie betaald minder commissie en de klant krijgt korting of een gratis ontbijt. Dat is dan voor de klant weer een extra motivatie om wat extra gedoe te accepteren.

Daarnaast zouden ook nieuwe initiatieven met elkaar kunnen gaan samenwerken. Bij platform coöperaties gebeurt dit al. Er is 1 internationale tech coöperatie waar de technologie wordt ontwikkeld en de strategie wordt bedacht en vervolgens is er per land een lokale coöperatie met bijvoorbeeld de hoteliers die gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor het land. Een mooi schaalbaar model, wat volgens mij met een stuk minder legacy kan worden opgezet.

Ik zie hier een enorme (gemiste) kans voor brancheverengingen als een Koninklijke Horeca Nederland. Die staan nu vooral bekend als platform bashers, maar het zou natuurlijk een uitgelezen kans zijn om juist nu, eventueel samen met de Europese collega’s, een eigen platform te starten en de leden hierin mee te nemen. Dan bewijzen ze ook gelijk hun bestaansrecht én boren ze een nieuw verdienmodel aan. Ik betwijfel alleen of de visie en ambitie aanwezig is om dit ook echt van de grond te krijgen. De voorbeelden die ik tot nu toe heb gezien waren redelijk ambitieloos.

Als laatst zou een land een eigen platform kunnen starten. De vraag welke infrastructuur nationaal zou moeten zijn geregeld en geborgd wordt naar mijn mening nog te weinig gesteld. Of een boekingsplatform onderdeel zou moeten zijn van een nationale infrastructuur betwijfel ik, maar het is interessant om over na te denken. Zeker nadat Frankrijk afgelopen week bekend maakte de aanjager te willen zijn voor een nationaal platform:

“The French government will join forces with the tourism industry to build an Internet site aimed winning back customers from U.S. online travel giants such as Airbnb Inc. and Booking Holdings Inc.

The initiative is part of government-led stimulus package to revive tourism in one of the world’s top destinations as hotels, restaurants, theme parks as well as travel sites and tour operators are among the hardest hits by lockdowns and restrictions to fight the global coronavirus pandemic.”

Daarnaast is het de vraag of de problemen met het platform worden opgelost door het eigenaarschap anders in te richten. Dit was ook een van de conclusies van ons paper over platform coöperaties:

“Meer in het algemeen blijft de vraag of, en zo ja, onder welke voorwaarden platformcoöperaties tot betere uitkomsten leiden voor betrokkenen en voor de samenleving als geheel. Zo zijn alle platformcoöperaties, op een enkele uitzondering na, ‘single stakeholder’ organisaties, waarbij men zich richt op de belangen van één groep (de aanbieders). Daarnaast zijn coöperaties niet per se heel open. Wanneer platformwerkers een gecentraliseerde coöperatie oprichten, zouden ze een prikkel kunnen hebben om nieuwkomers te weren om de concurrentie voor klussen te beperken (Rey en Tirole, 2007). Tenslotte kan een platformcoop natuurlijk zelf ook uitgroeien tot een monopolist, met alle mogelijke nadelen van dien voor de consument.”

Oftewel: misschien zijn we met een platform vanuit de hotels zelf onder de streep slechter af… Niet onbelangrijk om over na te denken…

Pakketjes bezorgen en verzenden met Flitsmeister Pickup 📦

Deze nieuwsbrief afgelopen week trok mijn aandacht. Flitsmeister, een community met 1,7 miljoen leden, maakte bekend een eigen bezorgservice te willen starten. Via de app is immers bekend waar de leden rijden en zo zou eenvoudig een match kunnen worden gemaakt tussen winkels die iets willen versturen en leden.

Een sympathiek idee, maar de kans dat dit gaat werken is niet al te groot. Andere platformen als PickThisUp begonnen ook met p2p bezorgingen, maar zijn uiteindelijk overgestapt naar professionele vervoerders. Maar wie weet weet het Flitsmeister team mij te verrassen.

Watch as 3,500 Uber employees are told they are being laid off over a three-minute ZOOM call | Daily Mail Online

Vorige week deelde ik nog een goed voorbeeld van hoe je (als platform) afscheid neemt van collega’s. Deze week een minder rooskleurig voorbeeld. Uber ontsloeg in een Zoom call van een 3 minuten 3.500 contactcenter medewerkers. Een uur na de call zou iedereen toegang tot zijn account verliezen. Best naar wanneer je net de call zou hebben gemist….

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie (tegenwoordig ook via een online presenatie)?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke iedere twee weken wordt verstuurd.

Goedemorgen. Vandaag beginnen de scholen weer. En hoewel ik blij ben dat 2 van onze kids weer naar school kunnen, heb ik soms ook het idee dat het nu wel erg snel gaat allemaal. Al zullen we dat past echt achteraf weten. Over hoe en wat verder is dit artikel van FTM een aanrader.

Gisteren een mooi stuk van Wouter van Noort gelezen over hoe hij deze tijd ervaart, wat nog extra besef geeft dat ieder dit vanuit zijn of haar eigen context  beleefd. Waar sommigen hebben voorgesteld om 11 mei tot bevrijdingsdag uit te roepen, heb ik de periode thuis met de kinderen juist als heel bijzonder ervaren. Waarbij ik besef dat iedereen hier, ook mede door de eigen context mbt gezondheid, financiële situatie en omgeving, anders in kan staan. Wat ik vooral mis is het reizen, waarbij ik ook mijn gedachten weer wat lucht kan geven, en het fysiek ontmoeten van mensen. Dat Zoom is super praktisch, maar wij mensen zijn niet echt gemaakt om praktisch te zijn.

Afgelopen week druk in de weer geweest met mijn onderzoek en de laatste loodjes voor mijn boek Platformrevolutie. De teller staat op 85.000 woorden en de afgelopen week ben ik en zijn de meelezers een van de laatste keren door de teksten gegaan. Ik ben echt trots op  het resultaat en ben benieuwd naar de reacties in Juli wanneer het boek uitkomt.

Voor deze week weer een aantal artikelen gevonden en voorzien van mijn duiding en commentaar. Mooie week!

EU countries are rolling out systems to tax income from the platform economy | The iLabour Project

Hoe kunnen platformen samenwerken met de Belastingdienst om belasting te heffen via een platform of inkomstendata te delen met de overheid? Dit is een vraagstuk dat al een tijdje speelt en waar het Ministerie van Financiën in Nederland op dit moment ook onderzoek naar doet. Het idee is natuurlijk heel logisch: het platform als marktmeester zit op alle data en kan eenvoudig deze data delen met bijvoorbeeld de belastingdienst. Waardoor ook de transactiekosten voor het innen van belasting kan worden teruggebracht.

Voor wie hier interesse in heeft, is dit paper ‘Taxing Earnings from the Platform Economy: An EU Digital Single Window for Income Data?’ interessant. Het abstract:

“Income earned through gig platforms, letting platforms, and other digital intermediaries presents new challenges for taxation. This article evaluates the efforts of three European Union Member States – Denmark, Estonia, and France – to obtain data on platform users’ earnings directly from platform companies, including Uber, Airbnb, and domestic platforms. The authors furthermore assess the viability of scaling up the national initiatives into an EU-level “Digital Single Window” that would facilitate the automated reporting of income data by platforms, and the forwarding of that data to national tax and social security agencies for taxation and collection according to national rules.”

Er ligt dan ook een opdracht bij overheden om zich ook technisch klaar te maken om hier op in te kunnen spelen. En voor Europa om hier standaarden voor te ontwikkelen. Dat is dan ook een van de conclusies van dit paper.

“However, an issue that we see on the horizon is that if every EU member country builds their own data API, then platform companies trying to operate across the EU will be asked to integrate with 27 different systems, imposing a big compliance cost. This would be a problem especially for European platform start-ups that lack the resources of international platform giants. In the article we consider what prospects there might be for an EU-wide Digital Single Window income data reporting facility. Such a system would have to overcome a number of challenges, including philosophical differences in what the ultimate objective of the system should be. In some countries it is to help reduce compliance costs for taxpayers, whereas in others it is to stamp out tax evasion via tighter surveillance.”

The Results Are In for the Sharing Economy. They Are Ugly. – The New York Times

Niet geheel onverwacht hebben een aantal grote platformbedrijven flink last van de crisis. “Lyft, Uber and Airbnb depend on travel, vacations and gatherings. That’s a problem when much of the world is staying home.”.

Deze week berichtte ook NRC over de ontslagen bij Airbnb (25%, oftewel 1.900 medewerkers) en Uber (17%, oftewel 3.700 medewerkers). FD berichtte dat ook Booking verwacht mensen te moeten ontslaan.

Een flink slagveld, maar de vraag is natuurlijk in hoeverre de impact bij platform bemiddelaars verschilt met die van niet platform bemiddelaars. Ik weet niet wat de cijfers zijn, maar om de woorden van den koppenmakers van de NYT te spreker: They Are Also Ugly. En dan verwacht ik dat deze grote platformbedrijven meer vet op de botten hebben dan een gemiddelde bemiddelaar. Zo meldt het stuk dat Uber nog 9 miljard, Airbnb 5 miljard en Booking minstens 4 miljard op de bank hebben staan.

Al met al verwacht ik dat het wel en wee van platformen in deze tijd redelijk synchroon zal lopen met die van de rest van de markt. Zo meldde Uber dat de maaltijdbezorging met 52% is gestegen in het eerste kwartaal. Tegen een daling van 80% van taxiritjes.

A Message from Co-Founder and CEO Brian Chesky

In deze brief kondigde Airbnb mede-oprichter Brian Chesky een grote ontslagronde aan onder de medewerkers van het platform. Waar techbedrijven nogal eens wat zeer terechte kritiek krijgen over hoe zij mensen ontslaan, zo is hier te lezen hoe stepjes-deel-platform Birdt 406 mensen in een vooraf opgenomen en twee minuten durend Zoom webinar ontslaat, is het interessant om deze brief van Airbnb te lezen. Heldere communicatie over wat er gaat gebeuren en – zeker voor Amerikaanse begrippen – een goede vertrekregeling. Daarnaast doet Airbnb iets dat veel techbedrijven doen bij ontslagen: ze maken een lijst waar de contactgegevens en CV’s van de ontslagen medewerkers beschikbaar zijn voor recruiters.

How Tech’s Lobbyists Are Using the Pandemic to Make Gains – The New York Times

Waar platformen als Uber en Airbnb flinke klappen krijgen, zijn er ook platformen die weinig last lijken te hebben van de crisis. NRC berichtte onlangs: ‘Zelfs Covid-19 kan Big Tech niet stoppen’.  Bedrijven als Apple, Amazon, Google, Facebook en Microsoft groeien vrolijk door. Daarnaast gebruiken platformen in sommige gevallen de crisis als excuus om zichzelf als een onmisbaar stuk infrastructuur te positioneren. Slim, maar laten we daar scherp en kritisch op blijven.

Dit artikel laat zien dat deze techbedrijven de crisis ook gebruiken als ‘excuus’ – misschien is het woord versneller beter – om invloed te hebben op bepaalde wetgeving.

In dit stuk: “Last month, lobbying groups representing advertising giants like Google and Facebook asked California’s attorney general to wait to enforce the state’s new online privacy rules given the coronavirus ripping around the world.”

Ook heeft deze crisis ervoor gezorgd dat de Engelse mededingingsautoriteiten de investering van Amazon in Deliveroo versneld heeft goedgekeurd:

“Without additional investment, which we currently think is only realistically available from Amazon, it’s clear that Deliveroo would not be able to meet its financial commitments and would have to exit the market. This could mean that some customers are cut off from online food delivery altogether, with others facing higher prices or a reduction in service quality. Faced with that stark outcome, we feel the best course of action is to provisionally clear Amazon’s investment in Deliveroo”.

Nu vindt ik het een goede zaak dat dit soort zaken worden versneld wanneer de continuïteit van het bedrijf in het geding komt. Al ben ik wat sceptisch tegenover het argument “This could mean that some customers are cut off from online food delivery altogether, with others facing higher prices or a reduction in service quality.” Als dat echt het geval zou zijn, dan zou het bedrijf al een monopolie positie op de markt in de UK hebben…

California Sues Uber and Lyft, Claiming Workers Are Misclassified – The New York Times

In September vorig jaar voerde de staat California de nieuwe AB5 wetgeving in, welke platformen als Uber, Lyft en DoorDash zou moeten dwingen de platformwerkers in dienst te nemen. In dit stuk ga ik hier uitgebreid op in.

Het was even stil, maar afgelopen week werd bekend dat de staat de bedrijven aan gaat klagen om hen, onder de nieuwe wet, te verplichten de aanbieders in dienst te nemen.

“Although A.B. 5 took effect on Jan. 1, Uber, Lyft and other gig economy companies that operate in California have resisted and are not taking steps to reclassify their drivers. Uber, Lyft and DoorDash have poured $90 million into a campaign for a ballot initiative that would exempt them from complying with the law. Uber has also argued that its core business is technology, not rides, and therefore drivers are not a key part of its business.

The lawsuit also claims the ride-hailing companies are engaging in an unfair business practice that harms other California companies that follow the law. By avoiding payroll taxes and not paying minimum wage, Uber and Lyft are able to provide rides at “an artificially low cost,” the suit claims, giving them a competitive advantage over other businesses. The suit seeks civil penalties and back wages for workers that could add up to hundreds of millions of dollars.”

Ik verwacht niet dat hier snel een eenduidige uitspraak uit zal komen, zo heeft Uber in het model al een paar aanpassingen doorgevoerd, waardoor zij minder snel onder deze wet zullen vallen. Ik verwacht dat de platformen alles in het werk zullen stellen om niet te verliezen, omdat een verlies ook een nieuwe default zou kunnen zetten voor andere staten en landen.

Ik moet trouwens zelf altijd wel lachen om de manier waarop dit soort bedrijven reageren op dit soort claims:

“Lyft said in a statement that it was “looking forward” to working with the attorney general and mayors “to bring all the benefits of California’s innovation economy to as many workers as possible, especially during this time when the creation of good jobs with access to affordable health care and other benefits is more important than ever.”

To be continued…

Portabiliteit reputatie data

Tien jaar na commissie-Bakker: een déjà-vu van gemiste kansen – NRC

Voor mijn onderzoek naar de portabiliteit van reputatiedata voor platformwerkers kijk ik ook naar hoe platformwerk kan bijdragen aan meer kansen voor de aanbieder buiten de platformeconomie. En hoe er uiteindelijk een digitaal CV kan worden samengesteld. Een soort van… e-portfolio. Van Theo Mensen, hij zit achter de ‘Stichting ePortfolio Support’, leerde ik dat dit onderwerp niet nieuw is. En dat het invoeren van een dergelijk systeem zelfs een aanbeveling was van de commissie-Bakker. De commissie die 10 jaar voordat de commissie Borstlap aan de slag ging met een rapport uitkwam over de toekomst van… de arbeidsmarkt.

Tweet

De crisis zorgde in eerste instantie een terugval van het aantal klussen voor online platformwerkers, maar nu is er een ongekende groei ingezet.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie (tegenwoordig ook via een online presenatie)?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke iedere twee weken wordt verstuurd

Goedemorgen! Afgelopen week heb ik de laatste hand gelegd aan de teksten voor mijn boek Platformrevolutie. Komende week gaan de uitgever, de redactie, de meelezers en ikzelf nog een laatste keer door alle teksten. Daarna kan het proces starten om het boek dan ook echt te gaan produceren. De verwachte datum van lancering is nu 10 juli. Vanaf binnenkort is het mogelijk om je voor in te schrijven om als een van de eerste het boek (gesigneerd en wel) te ontvangen wanneer het boek uitkomt. Het is een flinke pil geworden met ruim 300 bladzijden. Grofweg zijn er 4 delen:

1. Een algemeen platform deel: wat doen platformen en onder welke voorwaarden werkt het platform model?
2. Hoe kun je als bestaande organisatie profiteren van platformen?
3. Overheid en platformen: van grip op platformen tot hoe je een betere overheid kunt worden door gebruik te maken van platform-denken;
4. Trends en voorwaarden voor een inclusieve platformeconomie

Ik ben trots dat dit alles na 8 jaar onderzoeken (500 interviews en gesprekken in 16 landen) en 4 jaar schrijven bij elkaar is gekomen.

Voor deze nieuwsbrief editie ben ik ook begonnen met een ‘gecontroleerde corona exit’. Dus ook weer meer algemene platformeconomie artikelen: de afgelopen week is er weer veel moois verschenen. Fijne week!

What Do Platforms Do? Understanding the Gig Economy | Annual Review of Sociology

Veel berichten over platformwerk gaan over maaltijdbezorging en taxi’s, terwijl de kluseconomie natuurlijk vele en vele malen diverser is. In veel berichtgeving, ook in de wetenschap, wordt doorgaans redelijk selectief gewinkeld in de diverse smaken, zonder dat duidelijk wordt gemaakt waarom welke keuze wordt gemaakt. Ik vermoed dat er in veel gevallen helemaal geen bewuste keuze wordt gemaakt. Een kwalijke zaak wat mij betreft.

Juist omdat het nu langzaam maar zeker tijd begint te worden om antwoord op een aantal cruciale vragen te krijgen.  Daarom is ook juist dit nieuwe paper van Vallas en Schor interessant: “Key questions have come into view. Does it (gig economy) represent a continuation or acceleration of ongoing trends, such as precarization and outsourcing? Are platforms organizing a new type of algorithmically controlled labor process? Precisely how is the platform distinct from the conventional firm in its labor management? We are now in a position to answer these and related questions. That is the task we set ourselves in this review”

Mocht je geen zin of tijd hebben om het 15 pagina’s tellende paper te lezen, dan heb ik hier onder de samenvatting en de conclusie gedeeld:

Abstract:

“The rapid growth of the platform economy has provoked scholarly discussion of its consequences for the nature of work and employment. We identify four major themes in the literature on platform work and the underlying metaphors associated with each. Platforms are seen as entrepreneurial incubators, digital cages, accelerants of precarity, and chameleons adapting to their environments. Each of these devices has limitations, which leads us to introduce an alternative image of platforms: as permissive potentates that externalize responsibility and control over economic transactions while still exercising concentrated power. As a consequence, platforms represent a distinct type of governance mechanism, different from markets, hierarchies, or networks, and therefore pose a unique set of problems for regulators, workers, and their competitors in the conventional economy. Reflecting the instability of the platform structure, struggles over regulatory regimes are dynamic and difficult to predict, but they are sure to gain in prominence as the platform economy grows.”

De conclusie:

“Originally considered a curious novelty, labor platforms have now established themselves as important players in domestic and, increasingly, global labor markets. Scholars have produced several insightful theorizations of them. We identified four controlling images in the literature; however, each has weaknesses. We have added a fifth, which contends that from the point of view of labor and the future of work, platforms should be thought of as a new economic form, distinct from markets, firms, and networks. However, as we noted, the stability of the current configuration remains in doubt, and numerous analysts have attempted to predict the future of platforms (Frenken 2017; Kenney & Zysman 2015, 2016; Pasquale 2016; Scholz 2016b; Schor 2020; Srnicek 2016). They tend to share a common narrative. One path forward will bring platform capitalism with superplatforms (Frenken 2017)—consolidated, dominant entities with formidable data-gathering capability and global reach. Most of these accounts feature this future as one of superexploitation, surveillance, and even more powerful corporate rule (Frenken 2017; Kenney & Zysman 2016, 2019; Pasquale 2016; Srnicek 2016). In a second pathway, states will be successful in establishing meaningful regulation of platforms, and worker, citizen, and platform interests are balanced (Rahman 2016, Rahman & Thelen 2019). This vision is more like the current situation in some European countries, where platforms have been forced to conform to existing laws. A third possibility is that labor and social media platforms will grow more intertwined, fostering contention that heightens platform instability, perhaps generating pressures for the empowerment of users more generally. A fourth, more visionary possibility, is that platforms come to be governed and even owned by their users, as cooperatives and commons expand to compete with capitalist firms (Benkler 2017, Schneider 2018, Scholz 2016a, Schor 2020). We will not speculate on the likelihood of these four options. Whatever path unfolds will provoke far-reaching change, raising a broad array of questions that will engage social scientists for years to come.”

In het paper vind je ook onderstaand figuur dat de verschillende typen werk in de kluseconomie weergeeft. Een duidelijk overzicht, maar wat mij betreft ontbreekt er nog een derde dimensie: een as die de ’to consumer’ van de ’to business’ platformen onderscheidt. Dit omdat je dan pas echt het complete overzicht kunt laten zien. Zoals ik het figuur nu zie, zijn alleen platformen waar voorheen geen traditionele centrale bemiddelaar (lees: uitzendbureau) meegenomen. Door ook een ’to-business’ as mee te nemen is daar dan wel plek voor.

Speciale website voor platformwerkers door vakbond ABVV live

Waar vakbonden bij de opkomst van platformwerk platformen vooral aanklaagden, zie ik al een tijdje een trend waarbij vakbonden onderzoeken hoe zij de vakbondswaarden kunnen inzetten bij platformen en hoe zij platformwerkers, net als andere leden, kunnen bijstaan met dienstverlening. De Belgische vakbond ABVV lanceerde daarvoor een aparte platformwerk website waar platformwerkers informatie kunnen vinden over hun rechten. Iets dynamischer is de speciale platform Facebookgroep van de vakbond.

Is solidariteit een kwestie van digitale bemiddeling?  – Sociale Vraagstukken

In mijn eerdere nieuwsbrieven heb ik het al gehad over vrijwilligersplatformen en hun rol in tijden van crisis. In het verlengde hiervan is het interessant om deze blog van Eva Mos, PHD onderzoeker aan de UvA. Eva doet onderzoek naar de rol van digitale platforms ten tijde van een veranderende verzorgingsstaat.

In dit stuk:

“Door de coronacrisis laten mensen digitale platforms zoals Airbnb en Uber vrijwel links liggen. Buurt- en vrijwilligersplatforms daarentegen worden overstelpt door mensen die hun hulp aanbieden. Is solidariteit een simpele kwestie van digitale bemiddeling geworden?”

Eva stelt een aantal interessante en relevante vragen in haar blog. Belangrijk, omdat we soms misschien iets te praktisch gaan denken dat platformen als bemiddelaar tussen vraag en aanbod van vrijwilligerswerk bestaande instituties en processen zomaar kunnen vervangen. Wat mij vooral aan het denken zette was het laatste fragment in haar blog, ik ben zo vrij geweest om deze hieronder integraal te delen:

“Fundamenteler ten slotte is de vraag wat er met solidariteit gebeurt, als het voortaan begrepen wordt als een kwestie van bemiddeling? Wat is het effect wanneer solidariteit verwordt tot een technische mogelijkheid om vraag en aanbod in evenwicht te brengen, zonder oog te hebben voor – zoals een platformontwikkelaar het verwoordde – ‘de vraag achter de vraag?’

laagdrempeligheid, hoogdrempelig

Het is goed om ons ervan te laten doordringen dat digitale platforms eerst en vooral bemiddelaars zijn en géén sociaal werkers of opbouwwerkers, en dat dit consequenties heeft voor het type diensten, de bereikte doelgroepen, en mogelijk de kwaliteit en bestendigheid van solidariteit die platforms weten te organiseren.”

Waardevolle food4thought…

Airbnb and Covid-19: Capturing the Value of the Crisis | Platform Labor

In deze blog een uiteenzetting van de reactie van Airbnb op de corona crisis. In het eerste stuk worden geen nieuwe feiten vermeld, maar het is prettig om alles nog een keer in één stuk terug te kunnen lezen.

Echt interessant wordt het stuk vanaf de kop ‘Capturing the value of the crisis’. Hierin gaat auteur Jelke Bosma in op hoe Airbnb deze crisis gebruikt om ook echt beter te worden van deze crisis. Een aantal fragmenten:

“In what ways might Airbnb actually benefit from the crisis and capture its latent value? One way forward is by building partnerships and reinforcing its position as ‘essential’ infrastructure. Another is by expanding its market beyond the short-term rentals Airbnb has become known for.”

emphasized

“Strategic partnerships are an asset for Airbnb, as they provide an opportunity to advance its position in negotiations with local governments. <…> Airbnb leverages its host community to experiment with public infrastructuralization, tentatively and selectively taking over functions that have traditionally been organized by state agencies. By developing itself as an emergency support provider, Airbnb aims to take on an increasingly infrastructural, ubiquitous role, showing it can provide crucial resource to cities in crisis. The value Airbnb tries to capture here is not so much economic value, at least not initially, but rather a kind of public value that forms an investment in a future where Airbnb ideally would become an indispensable resource for governments and cities.”

Dit laatste constateerde ik al eerder, zo schreef ik eerder over Amazon: “Amazon gebruikt de crisis als kans om tot in de haarvaten van de publieke infrastructuur door te dringen en dit te legitimeren door zich als onmisbaar en innovatief te positioneren”. Afgelopen week was er nog een voorbeeld die in dit rijtje past: “Regulator Gives Green Light To Amazon’s Deliveroo Stake – The funding issue became more acute when the UK’s lockdown made delivery apps an essential source of food supplies, as well as a financial lifeline to shuttered restaurants.” Een mededingingszaak versnellen met als excuus dat je als bedrijf een belangrijke schakel bent in de infrastructuur van een samenleving. Slim gedaan van Deliveroo, maar zeker iets om kritisch in de gaten te houden….

Zowel Eva Mos als Jelke Bosma maken deel uit van de onderzoeksgroep van Niels van Doorn. Naast deze groep zijn er nog een aantal toffe onderzoeksgroepen waar slimme en kritische mensen een aantal zeer relevante vraagstukken oppakt. Bijzonder aan deze groep is dat zij naast relevante papers ook voor een breed publiek leesbare blogs produceren. Dat zouden meer wetenschappers moeten doen. Daarnaast zou ik ook veel meer verbinding willen zien tussen onderzoekers en onderzoeken in de platformeconomie. Hier zou ik graag een (formele) rol in willen spelen. Er is naar mijn mening veel te weinig horizontale verbinding & borging. Mocht je ideeën hebben, laat het weten.

Webinar Laurens Waling (Part-up) voor adviesbureau Haagse Beek

Part-Up is een platform dat medewerkers matcht aan werkzaamheden binnen organisaties. Waar iedereen wel snapt dat we hier meer naartoe gaan, heeft het lang geduurd voordat het platform echt van de grond kwam. Interne processen zijn nu eenmaal traag. Deze crisis heeft hier verandering in gebracht en nu matcht het platform bij diverse zorgverleners .Terwijl zorgpersoneel rondom de intensive care wordt ingezet, matcht het platform de overige medewerkers met al het werk dat blijft liggen, zodat de zorg door kan blijven draaien. Oftewel: optimaal gebruik maken van de beschikbare capaciteit binnen de eigen organisatie.

In deze video kijk je mee bij een webinar dat oprichter Laurens Walling onlangs gaf. Hij legt uit hoe zij dit platform bij zorginstellingen hebben neergezet en hoe het platform werkt. Leerzaam
en interessant om eens terug te kijken wanneer je met je boterham thuis achter de laptop aan het lunchen bent 😉

Dan dit…

1 op de 5 zelfstandigen schatte buffer in 2019 op hooguit 3 maanden

Afgelopen week was ik nogal eens onderdeel van discussies rondom de noodmaatregelen. Er is nogal wat kritiek dat ZZP’ers aanspraak kunnen maken op een regeling, terwijl zij niet bijdragen aan de collectieve WW potjes. Wat in deze discussie veelal ontbreekt is dat het geld voor de regelingen niet wordt gehaald uit de pot met opgebouwde (WW) premies, maar uit de algemene middelen. Oftewel: niemand heeft hiervoor gespaard en de rekening is voor de gehele samenleving.

Daarnaast wordt er vaak gezegd dat bijna alle ZZP’ers zich nog geen maand zelf kunnen bedruipen. Voor wat context is de TNO monitor arbeid interessant. Hieruit blijkt dat de groep met de hoogste ZZP inkomens een goede spaarpot heeft: ruim 50% verwacht het meer dan een jaar zonder inkomsten uit te kunnen zingen. Zorgen zijn voor de groep met de laagste inkomens: hiervan verwacht ruim 40% het minder dan 3 maanden vol te houden.

We kunnen pas iets nuttigs zeggen over ZZP vs werknemers wanneer we (straks) de cijfers hebben welk deel van de ZZP’ers steun heeft aangevraagd en welk deel van de werknemers ‘overeind’ worden gehouden met NOW regeling.

Wat betreft het kostenplaatje gaan de werknemers sowieso winnen: waar een ZZP’er 1.000 tot 1.500euro per maand tegemoet wordt gekomen subsidieert de NOW regeling 90% van het salaris van de werknemer tot 9.538euro + vakantiegeld en pensioen. Tegen 1 gecompenseerde werknemer staan dus al snel 2-6 ZZP’ers.

Het probleem van deze discussie is: we weten heel veel niet. De conclusie: “zelfstandige ondernemers hebben kennelijk nul buffers” is naar mijn mening voorbarig.

Het TNO rapport laat zien dat een aanzienlijk deel van de ZZP’ers een buffer heeft. 20% geeft aan dat de buffer beperkt is tot maximaal 3 maanden. 20% van de zelfstandigen heeft TOZO aangevraagd (bron: ZIPconomy).

Om echt zinnige (lees: onderbouwde) uitspraken te kunnen doen zullen we moeten onderzoeken in hoeverre de groep die TOZO heeft aangevraagd overeenkomt met de ‘kwetsbare’ groep uit het TNO rapport. Daarnaast is het interessant om te weten waarom zij dit hebben aangevraagd. Hebben zij echt nul buffers en zitten zij in acute geldnood bij een maand tegenslag, of voorzien zij voor een langere periode geen inkomsten (bijv. evenementen en cultuur sector) en gebruiken zij TOZO om een spaarpotje voor over een paar maanden aan te leggen?

Mijn punt: we weten nog veel te weinig om harde conclusies te trekken, nu conclusies trekken is niet verstandig. Meningen zijn prima (die heb ik ook genoeg), maar laten we die niet als feiten presenteren.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie (tegenwoordig ook via een online presenatie)?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke iedere twee weken wordt verstuurd.