Dit leerde ik tijdens het event ‘Ghostwork, de onzichtbare arbeid achter AI’

Vorige week organiseerde ik samen met Tessa Duzee bij de HvA het event ‘Ghostwork, de onzichtbare arbeid achter AI’. Het doel was om bewustwording te creëren rondom het feit dat er achter AI vele tientallen miljoenen kwetsbare werkenden zitten die de data annoteren en controleren en hiermee AI draaiende houden. En om het gesprek aan te slingeren hoe we deze omstandigheden kunnen verbeteren. Vanuit het individu, vanuit professionals in ‘Responsible AI’, vanuit de HvA zelf en vanuit organisaties (AI-bedrijven en hun klanten). Dit onder leiding van moderator Tessa en bijdragen van experts Fiona Dragstra (WageIndicator Foundation), Nanda Piersma en ondergetekende. Ook de datawerkers zelf kregen door middel van video fragmenten een podium, waar zij vertelden over hun ervaringen.

Het was interessant om de verschillende disciplines bijeen te brengen en open het gesprek aan te gaan met de 80 aanwezige studenten. Mijn 5 ‘take-aways’ van dit event:

1. Het al dan niet uitbuiten van werkenden is een bewuste keuze. Niet uitbuiten ook. De datawerk markt kenmerkt zich als een to-business markt, wat anders is dan andere gig markten als taxi en delivery. En in een to-business markt zijn organisaties verantwoordlijk voor hun supply-chain. Ik kijk hier naar zowel de AI-bedrijven zelf, maar ook de klanten die zij bedienen;
2. In een markt waar organisaties kapitaliseren op fragmentatie en informatie asymmetrie is verenigen meer belangrijk dan ooit. Denk aan vakbonden en coöperaties. De sleutel voor eerlijke(re) oplossingen of verzet ligt in het vinden en verbinden van knooppunten waar je kritieke massa mee kunt creëren. Kijk bijvoorbeeld ook naar organisaties als SURF en Public Spaces. Maar ook overheid is als (ik vermoed) de grootste klant van big tech en een grote distributeur van kapitaal middels subsidies zo’n knooppunt. Maak daar gebruik van, neem verantwoordelijkheid en durf keuzes te maken.
3. Eerlijke(re) alternatieven creëren kost tijd. Het is niet reëel dat alternatieven vanaf dag één even soepel en schaalbaar te gebruiken zijn dan de huidige dominante spelers. Zij hebben immers een voorsprong van jarenlang innoveren, leren en doorontwikkelen. Betaald vanuit de inkomsten die wij als gebruiker hebben betaald. Deze cirkel doorbreken vraagt dat we door een ‘zure appel’ heen moeten bijten waar korte termijn gemak en lange termijn soevereiniteit met elkaar in gevecht zijn.
4. Er wordt veel gesproken over Europese ‘kampioenen’. Natuurlijk ben ik voorstander van Europese techbedrijven, maar zolang er in het eigenaarschap en governance stuk niets veranderd, dan staat niets in de weg dat deze bedrijven uiteindelijk óf worden opgekocht door andere partijen, óf dat zij door winst gedreven keuzes maken die maatschappelijk een negatieve impact hebben. Daarom pleit ik er voor om naast techbedrijven van ‘eigen bodem’ ook het gesprek aan te gaan over eigenaarschap en governance en modellen als het Steward Ownership model meer gangbaar te maken en financiering van dit soort modellen aantrekkelijker.
5. De grootste vraag die tijdens het event in de lucht hing was: ‘wat kun je als individu doen?’. Ten eerste vindt ik niet dat je de verantwoordelijkheid bij het individu mag neerleggen. Maar dat betekent niet dat je als individu niets kunt doen. Maak bewuste keuzes, ga het gesprek aan, luister kritisch naar jubelverhalen (en houd in gedachte wat het belang is van de afzender van een boodschap) en draag bij aan het zichtbaar maken en addreseren van de vraagstukken die er toe doen.

Al met al een mooie bijeenkomst en ik hoop dat dit heeft bijdragen voor een beter geïnformeerd debat over (responsible) AI bij de studenten, professionals en de HvA zelf.

De video van het event is terug te kijken via deze link.

Meer weten? Check dan deze 2 video’s over datawerk: